Δερματικές αλλεργίες
Με τον όρο δερματικές αλλεργίες εννοούμε την εκδήλωση αλλεργικών συμπτωμάτων από το δέρμα, ως αποτέλεσμα της δράσης διαφόρων αλλεργιογόνων ουσιων (όπως γύρη, διάφορες τροφές κτλ). Η κνίδωση, η φωτοαλλεργική δερματίτιδα, η φωτοτοξική δερματίτιδα, η αλλεργική δερματίτιδα εξ’ επαφής, τα τσιµπήµατα εντόµων, η φυτοφωτοδερματίτιδα αποτελούν είδη αλλεργιών που εκδηλώνονται με διάφορα δυσάρεστα συμπτώματα.
Κνίδωση και αγγειοίδημα
Τι είναι η Κνίδωση
(Η εικόνα προέρχεται από την DermNet New Zealand)
Η κνίδωση είναι μια αλλεργική αντίδραση που εκδηλώνεται με την εμφάνιση πομφών στο δέρμα. Οι πομφοί είναι εντοπισμένα οιδήματα του δέρματος, συνήθως ωχροί στο κέντρο και ερυθροί στην περιφέρεια στην αρχή και «ροζ» στη συνέχεια και οι οποίοι υποχωρούν αν τους ασκηθεί πίεση. Οι πομφοί συνοδεύονται από κνησμό ή καύσο, διαρκούν λίγες ώρες και έχουν την τάση να μετακινούνται και να επανεμφανίζονται σε διαφορετικά σημεία του σώματος. Η κνίδωση συχνά, σε ένα ποσοστό 40%, συνοδεύεται από αγγειοίδημα, το οποίο ορίζεται ως αιφνίδια, βραχείας διάρκειας, διόγκωση του δέρματος και των βλεννογόνων.
Αίτια κνίδωσης
Η κνίδωση μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Η οξεία κνίδωση έχει διάρκεια λιγότερο από έξι εβδομάδες ενώ η χρόνια περισσότερο από έξι εβδομάδες.
Οι αιτίες της οξείας κνίδωσης μπορεί να περιλαμβάνουν εισπνεόμενα αλλεργιογόνα (γύρη, σκόνη, τρίχωμα ζώων κ.λπ.), δήγματα εντόμων, τροφές (ψάρι, ξηροί καρποί, οστρακοειδή, αυγά, σοκολάτα, γάλα κ.ά.), φάρμακα (πενικιλίνη, ΜΣΑΦ κ.ά.), λοιμώξεις, νοσήματα του θυρεοειδούς, συντηρητικά τροφίμων, ενώ σε ένα μεγάλο αριθμό περιπτώσεων δεν μπορεί να εντοπισθεί κάποιο αίτιο.
Η χρόνια κνίδωση μπορεί να είναι φυσική, να οφείλεται δηλαδή σε αντίδραση υπερευαισθησίας του οργανισμού σε φυσικά αίτια: τριβή, πίεση, θερμότητα, νερό, ψύχος, ήλιος, δονήσεις. Μια χρόνια κνίδωση επίσης μπορεί να είναι ιδιοπαθής, ή στα πλαίσια κάποιου υποκείμενου συστηματικού νοσήματος.
Θεραπεία Κνίδωσης
Δεν αντιμετωπίζονται όλες οι κνιδώσεις με τον ίδιο τρόπο. Σε άλλες χρειάζεται εφησυχασμός και σε άλλες εγρήγορση, σε άλλες δίαιτα και σε άλλες όχι, σε άλλες διερεύνηση και σε άλλες όχι. Το είδος της θεραπευτικής αγωγής επίσης ποικίλλει ανάλογα με την μορφή, αλλά ο βασικός πυλώνας περιλαμβάνει την χορήγηση αντιισταμινικών.
Φυτο-φωτο δερματίτιδα
Τι είναι η Φυτοφωτοδερματίτιδα
(Η εικόνα προέρχεται από την DermNet New Zealand)
Η φυτοφωτοδερματίτιδα είναι μια δερματοπάθεια η οποία εμφανίζεται όταν το δέρμα έρθει σε επαφή με συγκεκριμένα φυτά, φρούτα ή λαχανικά και στην συνέχεια εκτεθεί στο ηλιακό φως.
Αίτια Φυτοφωτοδερματίτιδας
Η φυτοδερματίτιδα δεν είναι ακριβώς αλλεργικό νόσημα καθώς δεν υπάρχει κάποιος υποκείμενος ειδικός ανοσολογικός μηχανισμός. Εμφανίζεται όταν το δέρμα έρθει σε επαφή με τις φωτοτοξικές ουσίες κάποιων φυτών και στη συνέχεια εκτεθεί σε υπεριώδη (UVA) ακτινοβολία. Πολλά κοινά φυτά, όπως η οικογένεια των Ρουτιδών (λάιμ, λεμόνι) ή των Σκιαδανθών (σέλινο, μαϊντανός κ.α) περιέχουν φουροκουμαρίνες που είναι οι φωτοτοξικές ουσίες που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Οι φουροκουμαρίνες σε συνδυασμό με την UVA ακτινοβολία προκαλούν φωτοχημικές αντιδράσεις στο δέρμα.
Συμπτώματα Φυτοφωτοδερματίτιδας
Τις πρώτες ώρες ή ημέρες μετά από την έκθεση εμφανίζεται έντονη δερματική φλεγμονώδης αντίδραση που χαρακτηρίζεται από φυσαλίδες, ερυθρότητα και κνησμό. Καθώς τα ανωτέρω συμπτώματα υποχωρούν, το δέρμα εμφανίζει μεταφλεγμονώδη υπερμελάχρωση, δηλαδή γίνεται πιο σκούρο. Αυτή η δυσχρωμία μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες.
Θεραπεία Φυτοφωτοδερματίτιδας
Η θεραπεία περιλαμβάνει την χορήγηση κορτιζονούχων κρεμών, την ηλιοπροστασία καθώς και την χρήση λευκαντικών παραγόντων μεταξύ άλλων.
Πολύμορφο εξάνθημα εκ φωτός
Τι είναι το πολύμορφο εξάνθημα εκ φωτός
(Η εικόνα προέρχεται από την DermNet New Zealand)
Το πολύμορφο εκ φωτός είναι η συνηθέστερη μορφή φωτοδερματίτιδας. Εμφανίζεται σε ποσοστό έως και 10% στον πληθυσμό. Εκδηλώνεται με έντονα κνησμώδες εξάνθημα που αποτελείται από κηλίδες (κοκκινίλες), μικρά κόκκινα σπυράκια, ή ακόμα και φυσαλίδες. Το εξάνθημα συνήθως εντοπίζεται στα φωτοεκτεθειμένα κυρίως μέρη του σώματος (π.χ. άνω άκρα, πλάτη, μπούστο) και δεν εμφανίζεται στις περιοχές εκείνες του σώματος που είναι μονίμως εκτεθειμένες στον ήλιο, όπως το πρόσωπο. Το πολύμορφο εκ φωτός εξάνθημα τείνει να εμφανίζεται κατά την άνοιξη, ή την αρχή του καλοκαιριού και στις περισσότερες περιπτώσεις βελτιώνεται σταδιακά κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς οι ασθενείς εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο, οπότε και το δέρμα γίνεται πιο ανθεκτικό στην επίδραση του φωτός.
Θεραπεία πολύμορφου εκ φωτός
Για την αντιμετώπιση των ήπιων/μετρίων επεισοδίων συστήνεται συνήθως αυστηρή ηλιοπροστασία σε συνδυασμό με την χρήση τοπικών κορτιζονούχων κρεμών. Σε βαριά περιστατικά με εκτεταμένο εξάνθημα και συχνές υποτροπές, μπορεί να χρειαστεί επιπλεόν χορήγηση συστηματικής κορτιζόνης ή αλλων ανοσοκατασταλτικων φάρμακων. Η χρήση αντηλιακών και η προοδευτική απευαισθητοποίηση με σταδιακά αυξανόμενη έκθεση στον ήλιο είναι χρήσιμα μέτρα για την πρόληψη της εμφάνισης της νόσου. Σε άτομα με συχνές υποτροπές είναι δυνατόν να εφαρμοστεί προφυλακτική φωτοθεραπεία 1 – 2 μήνες πριν από την έναρξη του καλοκαιριού.
Φωτοαλλεργική και φωτοτοξική δερματίτιδα
Τι είναι η φωτοαλλεργική και τι φωτοτοξική δερματίτιδα
Η φωτοτοξική δερματίτιδα είναι η αντίδραση που δημιουργείται στο δέρμα μετά την επαφή μιας ουσίας, είτε τοπικής, είτε συστηματικής (λ.χ. φάρμακα, χρωστικές, αιθέρια έλαια), με το ηλιακό φως. Δημιουργείται άμεσα, δηλαδή με την πρώτη έκθεση του ασθενούς στον ήλιο. Αντίθετα η φωτοαλλεργική δερματίτιδα εμφανίζεται μετά από επαναλαμβανόμενες εκθέσεις στον ήλιο και απαιτεί την ύπαρξη ενός φωτοαλλεργιογόνου. Τα πιο σύνηθη συμπτώματα αυτών των δερματοπαθειών περιλαμβάνουν ερύθυμα (κοκκίνισμα), σχηματιμό φυσαλιδών διαφόρων μεγεθών, κνησμό, μελάγχρωση, ή/και ‘σκάσιμο’ του δέρματος. Η θεραπεία περιλαμβάνει την αποφυγή προϊόντων που μπορούν να πυροδοτήσουν την δερματική αντίδραση. Κατόπιν συννενόησης με τον δερματολόγο, χορηγείται φαρμακευτική αγωγή (π.χ κορτιζόνη, ανισταμινικά), ενώ καλό είναι να αποφεύγεται και η έκθεση στον ήλιο.
Ευαίσθητο Δέρμα
Τι είναι το ευαίσθητο δέρμα
Όταν η υπερευαισθησία του δέρματος φτάνει σε τέτοιο βαθμό που γίνεται άβολη και δυσάρεστη, με άμεση συνέπεια στην ποιότητα ζωής του ατόμου, τότε λέμε ότι κάποιος έχει ευαίσθητο δέρμα. Συχνά ονομάζεται και αντιδραστικό, δυσανεκτικό ή ευερέθιστο δέρμα. Τα συμπτώματά του είναι παρόμοια με αυτά του αλλεργικού δέρματος.
Αίτια ευαίσθητου δέρματος
Η υπερευαισθησία του δέρματος είναι ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα το οποίο μπορεί να έχεις τις ρίζες του σε κάποιον γενετικό παράγοντα. Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι εξωγενείς παράγοντες που μπορεί να το πυροδοτήσουν όπως:
- Καλλυντικά και προϊόντα περιποίησης
- Φυσικές καλλυντικές παρεμβάσεις (π.χ φωτοθεραπεία, απολέπιση κτλ)
- Περιβαλλοντολογικοί παράγοντες (π.χ πτώση θερμοκρασίας, ρύπανση, άνεμος, κλιματισμός)
- Διατροφή (π.χ μπαχαρικά, πικάντικα τρόφιμα, αλκοόλ)
- Προσωπική υγιεινή (π.χ ξύρισμα, υπερβολική χρήση ντους)
- Εγγενείς παράγοντες. (π.χ ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, λεπτή κεράτινη στιβάδα, έλλειψη υγρασίας στην κεράτινη στιβάδα με τραυματισμούς της κεράτινης στιβάδας, μειωμένα λιπίδια, υψηλό ποσοστό διαδερμικής απώλειας νερού)
- Ψυχολογικοί παράγοντες (π.χ στρες)
Συμπτώματα ευαίσθητου δέρματος
Η ερυθρότητα, οι αραχνοειδείς φλέβες, η απολέπιση, η φαγούρα, το αίσθημα καύσου, το τσούξιμο και το αίσθημα ξηρότητας, είναι μερικά από τα συμπτώματα του ευαίσθητου δέρματος. Συχνά επηρεάζει το δέρμα του προσώπου, αλλά μπορεί επίσης να επηρεάσει στα χέρια, το κεφάλι και τα πόδια.
Θεραπεία ευαίσθητου δέρματος
Αρχικά μπορούμε να εφαρμόσουμε κρύες κομπρέσες με φυσιολογικό νερό ή κομπρέσες με ιαματικό νερό πάνω στην περιοχή που έχει παρουσιαστεί η ευαισθησία. Κατόπιν ενδείκνυνται οι μαλακτικές κρέμες για την αποκατάσταση του επιδερμιδικού φραγμού. Σε περίπτωση που τα συμπτώματα είναι πιο έντονα, χορηγούνται για λίγες μέρες κρέμες κορτιζόνης τοπικά.