Τι είναι η ψωρίαση;
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια, φλεγμονώδης, μη μεταδοτική δερματική πάθηση όπου τα δερματικά κύτταρα (κερατινοκύτταρα) πολλαπλασιάζονται ατελώς και πολύ γρήγορα. Στο ψωριασικό δέρμα, η κερατινοποίηση (η ανανέωση των κερατινοκυττάρων) διαρκεί περίπου 4-6 ημέρες, αντί για 28-30 που διαρκεί στο φυσιολογικό δέρμα. Η κλινική εικόνα της ψωρίασης χαρακτηρίζεται από ερυθρές πλάκες με λέπια λευκού χρώματος, που εντοπίζονται κυρίως στους αγκώνες και τα γόνατα, αλλά και κάποιες φορές στο πρόσωπο, τον λαιμό, ή οπουδήποτε αλλού στο σώμα. Η ψωρίαση ορισμένες φορές μπορεί να συνοδεύεται και από μια μορφή φλεγμονώδους αρθρίτιδας, η οποία είναι γνωστή ως ψωριασική αρθρίτιδα.
Η συχνότητα εμφάνισης στον γενικό πληθυσμό είναι 1.5-3%. Παρατηρείται με την ίδια συχνότητα σε άντρες και γυναίκες. Η έναρξη της νόσου μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά συνήθως εμφανίζει δυο ηλικιακές κορυφώσεις επίπτωσης, μεταξύ 18-39 και 50-69 ετών. Η πορεία της είναι χρόνια, με απρόβλεπτες εξάρσεις και υφέσεις. Οι ασθενείς με ψωρίαση μπορεί να εμφανίσουν καρδιακή νόσο, διαβήτη και άλλα νοσήματα, γι’ αυτό χρειάζεται προσοχή.
Τα αίτια της ψωρίασης
(Η εικόνα προέρχεται από την DermNet New Zealand)
Τα ακριβή αιτία της ψωρίασης δεν είναι γνωστά. Πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό νόσημα που σχετίζεται με γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Παράγοντες κινδύνου – Εκλυτικοί παράγοντες:
- Κληρονομικότητα: Ο κίνδυνος να εμφανίσει κάποιος ψωρίαση, εάν ο ένας από τους γονείς του έχει τη νόσο, είναι 25%, ενώ το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 60% εάν και οι δύο γονείς του πάσχουν από ψωρίαση
- Λοιμώξεις του δέρματος (στρεπτοκοκκικές, ιογενείς, κλπ) που ‘ατονούν’ το ανοσοποιητικό σύστημα.
- Ορμονικές μεταβολές (εφηβεία, περίοδος μετά τον τοκετό, κλπ).
- Ορισμένα φάρμακα (ανθελονοσιακά, λίθιο, κλπ)
- Στρες
- Τραυματισμοί του δέρματος (πληγή, έγκαυμα, κλπ)
- Παχυσαρκία
- Κάπνισμα
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Καιρικές συνθήκες (ψυχρό κλίμα ή απότομες αλλαγές θερμοκρασίας)
- Τα άτομα που πάσχουν από ψωρίαση μπορεί να υποφέρουν και από κατάθλιψη, ή να έχουν μειωμένη αυτοεκτίμηση
Συμπτώματα Ψωρίασης
Η συνηθέστερη μορφή της νόσου, είναι η κατά πλάκας ψωρίαση που αφορά το 85-90% των περιπτώσεων. Χαρακτηρίζεται από εκτεταμένες δερματικές βλάβες μεγάλου πάχους και ποικίλου μεγέθους, που ονομάζονται ψωριασικές πλάκες.
(Η εικόνα προέρχεται από την DermNet New Zealand)
Μερικά από τα συμπτώματα είναι:
- κνησμός
- πόνος
- απολέπιση, ερυθρότητα
- προσβολή των ονύχων που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση μικρών τρυπών (βοθρία), επιμήκων γραμμώσεων ή/και δυσχρωμιών.
- Το 10-30% των ατόμων θα αναπτύξει ψωριασική αρθρίτιδα που προκαλεί παραμόρφωση και πόνο στις αρθρώσεις.
- Τέλος πολλοί πάσχοντες νιώθουν κοινωνικά απομονωμένοι, υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση και πολύ συχνά κατάθλιψη.
Πώς θεραπεύεται η ψωρίαση
(Η εικόνα προέρχεται από την DermNet New Zealand)
Η θεραπεία εξατομικεύεται από τον δερματολόγο για κάθε ασθενή, ανάλογα με την βαρύτητα, και την μορφή της νόσου καθώς επίσης και από την ηλικία του ασθενούς. Περιλαμβάνει την τοπική και την συστηματική (από το στόμα ή ενέσιμη) αγωγή, καθώς και την φωτοθεραπεία.
Στις περισσότερες “ελαφρές”/ήπιες περιπτώσεις, η τοπική θεραπεία είναι αποτελεσματική. Η τοπική θεραπεία περιλαμβάνει τα τοπικά κορτικοστεροειδή, τα ανάλογα της βιταμίνης D (καλσιποτριόλη), την ανθραλίνη καθώς και διάφορα κερατολυτικά.
Η φωτοθεραπεία περιλαμβάνει την έκθεση του δέρματος σε ελεγχόμενες ποσότητες φυσικού ηλιακού φωτός, ή τεχνητής υπεριώδους Α (UVA) / υπεριώδους Β (UVB) ακτινοβολίας, είτε αποκλειστικά, είτε σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή.
Στις σοβαρότερες όμως μορφές της νόσου, ή όπου η τοπική αγωγή δεν αποδίδει και κυρίως όταν συνυπάρχει αρθρίτιδα, είναι απαραίτητη η συστηματική αγωγή. Αυτή περιλαμβάνει την κυκλοσπορίνη, τα ρετινοειδή και τη μεθοτρεξάτη. Η πλειοψηφία των ασθενών ανταποκρίνεται καλά στις προαναφερθείσες θεραπείες. Η αποτελεσματικότητα των κλασικών αυτών θεραπειών είναι σημαντική, αλλά δυστυχώς το μειονέκτημα τους είναι η εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών από τη χρόνια χρήση τους και η σταδιακή μείωση της θετικής δράσης τους.
Στα νέα ‘όπλα’ κατά της ψωρίασης εντάσσονται οι βιολογικοί παράγοντες, που είναι κατά βάση ενέσιμες θεραπείες. Τα προϊόντα αυτά απευθύνονται κυρίως σε άτομα που δεν μπορούν να υποβληθούν στην κλασική φαρμακευτική αγωγή ή σε ασθενείς οι οποίοι δεν έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα από τις ήδη αναφερθείσες συστηματικές θεραπείες. Οι βιολογικοί παράγοντες περιέχουν ειδικά μόρια (μονοκλωνικά αντισώματα) έναντι συγκεκριμένων στόχων που συνδέονται με την παθογένεια και τη φλεγμονή της ψωρίασης, δίνοντας, παράλληλα, πολύ καλά και αξιόπιστα θεραπευτικά αποτελέσματα.